Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO

na trasie BaltiCCycle 2010 „Dookoła Araratu”
(uwzględnione także obiekty oczekujące na wciągnięcie na listę)

GRUZJA

Historyczna część Tbilisi

Perła Kaukazu, miasto leżąca na pograniczu Europy i Azji. Stolicą Gruzji od ponad 1500 lat. Do historycznej części należy m.in. Stare Miasto wraz z twierdzą Narikala, kamienice, świątynie (Anczischati, Sioni i Metechi), termy zasilane gorącymi źródłami wód leczniczych. Ponad miejską zabudową na stokach góry Mtacminda położony jest Klasztor Św. Dawida, skąd można podziwiać panoramę miasta.

Wardzia – Chertwisi

Jedne z najstarszych obiektów obronnych południowej Gruzji, wzniesionych w skalistym wąwozie rzeki Kura, oddalone od siebie o kilka kilometrów. Skalne miasto-klasztor Wardzia zaczęto budować w 1185 roku. Służyło jako schronienie podczas najazdów mongolskich, mogło pomieścić 20-60 tys. osób. Ponad 6000 komnat umieszczono na 13 kondygnacjach, wykutych w 1300 m skale. W mieście zainstalowano skomplikowany system nawodnień pobliskich pól uprawnych. Jedyny dostęp do klasztoru był za pośrednictwem ukrytych tuneli. Mieszka tu dziś kilku mnichów.

Twierdza Chertwisi zaczęto budować w II wieku przed naszą erą. W X wieku stała się twierdzą królewską, postawiono wtedy też tu kościół.

Miasto-muzeum Mccheta

Kościoły historyczne Mcchety, dawnej stolicy królestwa Gruzji, stanowią cenny przykład średniowiecznej architektury sakralnej w regionie Kaukazu. Świadczą o wysokim poziomie artystycznym i kulturalnym dawnej Gruzji.

ARMENIA

Klasztory w Haghbat i Sanahin

Dwa bizantyjskie klasztory położone w regionie Tumanian pochodzą z okresu świetności dynastii Kiurikian (X-XIII w.). Były istotnymi ośrodkami rozprzestrzeniania się kultury. Sanahin słynął ze szkoły miniatorskiej i kaligraficznej. Zespoły klasztorne stanowią przykład najwyższego rozkwitu armeńskiej architektury sakralnej, będącej połączeniem elementów architektury sakralnej rodem z Bizancjum oraz budownictwa rodzimego, tradycyjnego w tej części Kaukazu.

Katedra i kościoły w Eczmiadzynie i zespół archeologiczny w Zvartnots

Obiekty wyraziście ilustrują rozwój i rozkwit armeńskiego typu kościoła halowego na planie krzyża, przekrytego kopułą centralną, który miał istotny wpływ na rozwój architektoniczny i artystyczny regionu.

Klasztor w Geghard i Dolina Górnego Azatu

Zespół klasztorny w Geghard obejmuje kilka kościołów oraz groby, w większości wykute w skale, charakteryzujące okres największej świetności średniowiecznej architektury ormiańskiej. Zespół średniowiecznych budowli, otoczony wysokimi skałami, położony przy wejściu do doliny Azatu, wtapia się w malowniczy krajobraz naturalny.

Stanowisko archeologiczne na terenie ruin miasta Dwin

Miasto założone w IV wieku na pozostałościach osad sprzed naszej ery. Stolica Armenii od VII wieku, siedziba także katolikosa. W okresie świetności liczyło ok. 100 tys. mieszkańców i zajmowało ok. 400 ha. W centrum stała cytadela, pałace króla i katolikosa, katedra. Odbudowywane po trzęsieniach ziemi, nie przetrwało najazdu Mongołów w XIII wieku. Żadne z zabudowań nie przetrwało do dziś.

Klasztor Norawank i wąwóz Amaghu

Zespół klasztorny („Nowy Klasztor”) z XIII-XIV wieku położony na półce skalnej w urzekającej scenerii wąwozu skał czerwono-szarego koloru. Swego czasu siedziba biskupstwa, centrum życia religijnego i kulturalnego. W kanionie znajdują się także jaskinie.

Klasztory Tatew oraz sąsiadujące tereny skalistego wąwóz rzeki Worotan

Monumentalny obronny klasztor założony w IX wieku na miejscu wcześniejszego zamieszkałego przez pustelników w IV wieku. Siedziba biskupa. Ważny ośrodek nauki i  kultury, powstawały tu wspaniałe manuskrypty. Najważniejszy kościół, pod wezwaniem św. Piotra i Pawła, był zbudowany w latach 895-906. Znajduje się tu m.in. słynna tańcząca kolumna – Gawazan, kościół św. Grzegorza, pomieszczenia Akademii.

IRAN

Ormiańskie zespoły klasztorów

Położone na północnym zachodzie Iranu trzy zespoły ormiańskich klasztorów chrześcijańskich: Świętego Tadeusza, Świętego Stefana i kaplica z Dzordzor. Obiekty, z których najstarszy klasztor Św. Tadeusza pochodzi z VII wieku, są przykładami wyjątkowej wartości ormiańskiej tradycji architektonicznej i ornamentyki. Klasztory noszą ślady wpływów innych kultur regionu, w szczególności bizantyjskiej, prawosławnej i perskiej. Usytuowane na południowo-wschodnim krańcu zasięgu kultury ormiańskiej, stały się ważnymi ośrodkami jej promieniowania w regionie. Dziś pozostają ostatnimi reprezentantami tej kultury w regionie, zachowanymi w dużym stopniu w integralnej i autentycznej postaci. Jako miejsca pielgrzymek, są także żywymi świadkami trwającej wieki ormiańskiej tradycji religijnej.

TURCJA

Pałac Ishaka Paşy

Na wpół zrujnowany pałac oraz kompleks administracyjny położony w Doğubayazit (prowincja Ağrı), we wschodniej Anatolii. Zbudowany został w XVII wieku i w owym czasie pełnił rolę drugiego, po Pałacu Topkapi w Istambule, centrum administracyjnego w Imperium Osmańskim.

Seldżuckie karwanseraje na drodze z Denzil do Doğubayazit

Zajazdy dla karawan powstawały jako nowy rodzaj architektury ze specjalną funkcją społeczną w Azji Centralnej za panowania Turków seldżuckich, pierwszy około 1210 roku. Zajęły trwałe miejsce w architekturze Anatolii. Budowane z kamienia konstrukcje oferowały podróżnym schronienie i wszelkie komforty znane ludziom tamtego czasu za darmo w ciągu trzydniowego popasu. Trasa z Denzil do Doğubayazit składa się z około 40 karawanserajów, z których 10 jest doskonale zachowanych.