Irlandia – opis trasy
Portmagee – wioska portowa w hrabstwie Kerry, z której możemy dostać się łodzią na wyspę Skelling Michael (45 euro od osoby, łódka zabiera jednorazowo do 12 osób, rejs trwa około godziny w jedną stronę, zwiedzanie jest zaplanowane na ok. 2 godziny). W XVIII wieku wioska słynęła z przemytu. Obecnie słynie z… publicznej toalety, tytuł najlepszej toalety w Irlandii zdobyła w 2002 r.
Skelling Michael (Great Skellig) – wyspa z ruinami wczesnochrześcijańskiego klasztoru St Fionan’s Abbey. Jeden z najmniej dostępnych, klasztorów w Europie. W 1996 r. została wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wyspa to 230-metrowa skała, położona około 15 km na zachód od wybrzeża w hrabstwie Kerry. Ok. 560 r. św. Fionan sprowadził tutaj pierwszych mnichów. W 588 r. na samym szczycie wyspy mnisi zbudowali klasztor. Bardzo spartańskie warunki wewnątrz świadczą o ascetycznym stylu życia praktykowanym przez wczesnych chrześcijan. Mnisi mieszkali w kamiennych chatkach, przypominających kopce. Chatki zostały zbudowane z mistrzowską dokładnością z samego kamienia, bez użycia zaprawy. Obecnie na wyspie znajduje się sześć takich chatek, zwanych clochains. W 823 r. wyspę najechali Wikingowie, którzy zniszczyli klasztor. W 860 r. został odbudowany, a do 1000 r. znacznie rozbudowany. W XII w. mnisi opuścili wyspę. 200 lat później zaczęli przybywać tutaj pielgrzymi. W 1826 r. wybudowano na wyspie dwie latarnie morskie, z których jedna, przebudowana ok. 1960 r. i zautomatyzowana w 1980 r. – nadal działa.
Płynąc z Skellig Michael mijamy Little Skelling i możemy z łódki podziwiać olbrzymie kolonie ptaków żyjących w rezerwacie na tej wyspie (sam rezerwat jest zamknięty dla turystów).
Kenmare –nazwa miasta jest zanglizowaną formą iryjskiego Ceann Mhara – „morska głowa”, co nawiązuje do najdalszego w regionie punktu w głębi lądu dosięganego przez morze. Irlandzka nazwa An Néidín oznacza Małe Gniazdo, podkreśla ona usytuowanie miejscowości w zatoce pomiędzy wzgórzami dwóch półwyspów. Tradycyjna irlandzka nazwa zatoki Inbhear Scéine posiadająca celtycki źródłosłów została określona w XI w. w Księdze Przechwyceń Irlandii jako miejsce przybycia mitycznego praprzodka – Partholóna.
W pobliżu znajduje się słynne szlaki turystyczne Ring of Kerry, Ring of Beara, Killarney National Park oraz najwyższa góra Irlandii – Carrantuohill (1039 m n.p.m.). Teren, na którym leży Kenmare został przyznany angielskiemu naukowcowi Sir Williamowi Petty przez Oliviera Cromwella jako częściowa zapłata za sporządzenie map Irlandii. W 1670 r. założył tu on nowoczesne miasto.Ziemie te mogą poszczycić się dużo dłuższą historią sięgająca epoki brązu (2200–600 p.n.e.), świadczy o tym Stone Circle – kamienny krąg leżący w granicach miasta, jeden z największych jakie możemy znaleźć w Irlandii. Jest dziełem celtyckich druidów, ma 15 głazów w obwodzie oraz dolmen (budowla o charakterze grobowca) w środku. W 1861 założono tu konwent Klarysek od wiecznej Adoracji. Klasztor dał początek przemysłowi koronkarskiemu. W 2000 miasto otrzymało wyróżnienie jako najczystsze miasto w kraju.
Cork – drugie co do wielkości miasto Irlandii, leżące przy ujściu rzeki Lee do morza Celtyckiego. Nazwa pochodzi z irlandzkiego „wielkie moczary Munsteru”. Miasto zawdzięcza ją rozlewiskom rzeki Lee. Centrum leży na wyspie pomiędzy głównymi korytami rzeki, a większość ulic powstała w wyniku zasypania dawnych kanałów rzecznych.
Znajdują się tu dwie katedry – rzymskokatolicka NMP i św. Anny, zwana również katedrą północną (wybudowana w 1808 w stylu neogotyckim, po spaleniu w 1820, została odbudowana w osiem lat) oraz należąca do kościoła Irlandii św. Findbara (budowę ukończono w 1879, główna wieża ma 73 m). Najstarszą budowlą jest wieża Red Abbey. Najsłynniejszą jest wieża kościelna Shandon, dostępna dla zwiedzających, z charakterystycznym łososiem na szczycie. Kościół ten znany jest głównie ze względu na zabytkowe dzwony. Wśród mieszkańców wieża Shandon jest znana również jako „kłamca o czterech twarzach”, ponieważ zegary na każdej z czterech ścian wskazują zwykle różne godziny.
Znajduje się tu drugie pod względem wielkości, po Dublinie, skupisko Polonii w Irlandii, szacowane na 20 000 osób. Działa Stowarzyszenie MyCork i Centrum Wsparcia i Integracji „Together-Razem”. W kościele św. Augustyna, oo. Augustianów, na Washington Street odbywają się msze w języku polskim, celebrowane przez kapelana Polonii w Cork, ks. Piotra Galusa. Działa też Polska Szkoła, przy St. Patrick National School na Gerdiners Hill obejmująca poziomy nauczania: podstawowy, gimnazjalny oraz liceum (w 2008 ponad 500 uczniów). 14 kwietnia 2010 został powołany Konsulat Honorowy RP.
Cashel – miasteczko słynące z najstarszych zabytków Irlandii, swą historią sięgających czasów przedchrześcijańskich. Zwane Miastem Królewskim (Cashel of the Kings), nie jest jedynie dawną rezydencją królów Munsteru. To również siedziba episkopatu, wzniesiona na miejscu dawnego ośrodka kultu celtyckiego. Najwyższe wzniesienie to Rock of Cashel (61 m n.p.m.).
Rock of Cashel (Skała Cashel) zespół średniowiecznych budowli sakralno-obronnych, położony na stromym wapiennym wzgórzu. Słowo „cashel” jest zanglicyzowaną wersją irlandzkiego słowa „caiseal” oznaczającego twierdzę.
Wedle legendy skała została utworzona przez Szatana, który przelatywał nad tym miejscem z wielkim głazem w zębach. Gdy zobaczył św. Patryka szykującego się do postawienia nowego kościoła, upuścił kamień, tworząc Rock of Cashel. Przypuszcza się, że miejsce było w przeszłości ośrodkiem druidycznym. Od IV w. królowie Munsteru wykorzystywali je do celów ceremonialnych. Według legendy św. Patryk ochrzcił tu króla Aengusa. Inna legenda mówi, że tu św. Patryk zerwał koniczynę, by na jej przykładzie tłumaczyć miejscowym ideę Trójcy Świętej. Koniczyna jest nieoficjalnym symbolem Irlandii. Po chrzcie św. Patryka w V w., stało się to miejsce ważnym centrum chrześcijańskim. W XII w. większą część Skały przekazano kościołowi. W 1647 wojska angielskie zniszczyły wiele budynków (część została odrestaurowana na przełomie XIX i XX w.).
W skład kompleksu wchodzą:
Cormac’s Chapel (Kaplica Cormaca)
Najstarszy i najpiękniejszy kościół irlandzki. Pochodzi z lat 1127-1134. W architekturze obiektu widać wyraźne wpływy kontynentalne, np. bliźniacze kwadratowe wieże, tympanony nad okazałą brama północną. Nad wejściem (niegdyś głównym, obecnie zamurowanym) wyrzeźbiono bestię łapaną przez centaura w normańskim hełmie, jednocześnie pożerającą inną bestię. Sześć rzędów filarów tworzy portyk przykryty dachem. Na zwieńczeniach łuków znajdują się ludzkie głowy, fantastyczne zwierzęta, żłobienia, woluty i kapitele. Na ścianie na wprost wejścia znajdują się potrójne arkady z dużym okrągłym oknem, będącym niegdyś źródłem światła dla całej kaplicy. W przeszłości wnętrze było pomalowane na żywe kolory, czego resztki widać jeszcze nad ołtarzem i arkadami. Pod ścianą znajduje się sarkofag z XII w., w którym pochowano ponoć króla CormacA.
Hall of the Vicars (Salon Kantorów)
Zbudowany w XV w. dla ośmiu osób śpiewających do mszy (meistersingers). Na dole znajduje się oryginalny krzyż św. Patryka, którego cokół to według tradycji kamień koronacyjny królów Munsteru. Z jednej strony krzyża znajduje się rzeźba Jezusa, a z drugiej św. Patryka. Lewe ramie wsparte jest na podpórce (druga się nie zachowała), która prawdopodobnie symbolizuje łotra ukrzyżowanego wraz z Chrystusem. Krzyż pozbawiony jest charakterystycznej dla krzyży irlandzkich auroeroli. Na piętrze budowli znajduje się sala główna z przegrodami i galerią minstreli oraz sypialnie.
Katedra
Budowę rozpoczęto mniej więcej w latach 30. XIII w. Początkowo miała być w stylu anglonormańskim, z gotyckimi łukami i oknami. Ostatecznie wybudowano ją bez pomocy i wzorców z zagranicy, z wapieni. Zdobi ją ciąg okien lancetowych oraz okna czterolistne (głównie w prezbiterium). Smukłe okna pierwszego typu zostały zmniejszone w celu poprawy bezpieczeństwa miejsca przed najazdami. Zarówno prezbiterium jak i nawa nie mają bocznych obejść. Nawa była skrócona w celu postawienia wieży zamkowej – pełniła funkcje obronne i była rezydencja biskupa, tak ze obecnie jest krótsza od prezbiterium. Nad nawą widać ślady po dźwigniach, świadczące o istnieniu sali o drewnianej podłodze z wejściem od strony wieży.
Wieża środkowa
Wsparta na czterech gotyckich łukach opartych na wyjątkowo szerokich filarach połączonych pięknym sklepieniem. Na szczyt można wejść krętymi schodami.
Okrągła wieża
28 m wieża jest najstarszą budowlą. Zwężający się ku górze kształt sugeruje, że może pochodzić z X w., jakkolwiek wersja oficjalna datuje ją na XII w. Liczne okienka zapewniają widok na wszystkie strony świata. Drzwi wejściowe znajdowały się pierwotnie 3,5 m nad ziemią. Narodowy synod irlandzki uznał w tym miejscu zwierzchność króla Anglii.
Okolice Rock of Cashel
U podnóża skały znajdują się ruiny XIII-wiecznego Hore Abbey, będącego ostatnim klasztorem cysterskim ukończonym przed reformacją. Wybudowany został prawdopodobnie przez budowniczych katedry. W mieście można zwiedzać też słabo zachowane ruiny opactwa św. Dominika. W okolicy znajduje się niewielki ciekawy skansen Cashel Folk Village. Idąc z opactwa Biskupią Ścieżką napotka się Palace Hotel z 1730.
Athy – miasto 72 km na południowy-zachód od Dublina. Znajduje się tu muzeum dziedzictwa Athy ze stałą wystawą poświęconą Ernestowi Shackletonowi, podróżnikowi i odkrywcy, badaczowi Antarktydy, który urodził się w tej okolicy.
Russborough – XVII-wieczna rezydencja położona 30 km od Dublina. Imponująca willa architektury Palladio została wzniesiona w latach 1741-1751 według projektu Richarda Cassela. W 1950 dom został sprzedany Sir Alfredowi Beita, wywodzącemu się z „diamentowej” rodziny De Beerów. Odziedziczył on wspaniałą kolekcję dzieł sztuki (Vernet, Vermeer, Guardi, Goya, Gainsborough, Rubens) i tu ją sprowadził. Willę można zwiedzić w towarzystwie przewodnika, a jej wnętrze sprawia piorunujące wrażenie – sufity wykończone z użyciem techniki stucco przez braci Lafranchini, marmurowe kominki, inkrustowane podłogi oraz udekorowane drogim mahoniem drzwi i schody.
Miały tu miejsce trzy napady rabunkowe w ostatnich 40 latach. W 1976 członkowie IRA, w ramach zdobywania środków na działalność, skradli 16 obrazów. Zrabowane dzieła odzyskano. Z kradzieży o 10 lat późniejszej udało się odzyskać kilka spośród wielu zrabowanych obrazów, a spora ich część została nieodwracalnie zniszczona. Pod koniec lat 80. Właściciele, zmęczeni ciągłymi wydatkami na ochronę kolekcji, przekazali jej nadzór Dublińskiej National Gallery. Kolejny napad nastąpił po 13 latach – złodzieje staranowali samochodem główną bramę, dostali się do środka willi i wyszli z dwoma obrazami. Jednym z nich był pechowy Gainsborough, rabowany już dwukrotnie. Obydwa skradzione obrazy odzyskano, a ochronę jeszcze bardziej wzmocniono.
Dublin – stolica i największe miasto Irlandii. Rzeka Liffey (irl. An Life) dzieli miasto na dwie części o zdecydowanie odmiennym charakterze: Northside oraz nowocześniejszą i bardziej zamożną Southside. Angielska nazwa pochodzi z irlandzkiej nazwy Dúbh Linn oznaczającej „czarny staw”. Współczesna irlandzka nazwa to Baile Átha Cliath oznaczająca „miasto brodu z trzcinowymi płotami”.
Zachowało się tutaj stosunkowo niewiele zabytków sprzed XVII w.. m.in. Zamek Dubliński, wybudowany przez Normanó na miejscu dawnej fortyfikacji wikingów w XIII w. Obecny wygląd zawdzięcza przebudowie w XVIII w. Obok znajduje się katedra Christchurch z 1172 r. Powstała po wyburzeniu drewnianej katedry wzniesionej przez wikingów. W późniejszych wiekach popadała w ruinę – dzisiejszy kształt to efekt kompleksowej renowacji i przebudowy w końcu XIX w. Drugą katedra jest pod wezwaniem św. Patryka. Obie stanowią własność Kościoła Irlandii, będącego częścią wspólnoty anglikańskiej i są udostępniane dla zwiedzających po uiszczeniu opłaty.
W centrum miasta dominuje niewysoka zabudowa utrzymana w stylach georgiańskim i neoklasycznym (XVIII w.). W kilku miejscach zachował się układ urbanistyczny z charakterystycznymi ceglanymi domami. Z epoki wiktoriańskiej pochodzą Biblioteka Narodowa i Muzeum Narodowe. Na północ od nich, bliżej rzeki znajdują się budynki Uniwersytetu Irlandii (Trinity College), założonego w 1592 r., jako pierwszy w Europie zaczął przyznawać stopnie naukowe kobietom.
W Aneksie Muzeum Narodowego znajdują się obiekty związane z obecnością wikingów na wyspie. Galerię Narodową tworzy kolekcja malarstwa irlandzkiego i europejskiego. Licznie odwiedzane są również Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Hugh Lane Gallery.
Phoenix Park jest uważany za jeden z największych parków miejskich Europy. W jego obrębie znajdują się tereny sportowe, zoo (1830), rezydencja prezydenta kraju oraz ambasady.
Inne zabytki:
· kościół św. Audoena (XII w.),
· Kilmainham Hospital (1610) zaprojektowany na wzór hotelu Inwalidów w Paryżu,
· Kilmainham Gaol – więzienie (1789), obecnie muzeum,
· Bank of Ireland (1739) – dawny budynek parlamentu,
· Rotunda Maternity Hospital (poł. XVIII w.) i in. budowle z XVIII–XIX w.,
· pałace: Mansion House (1710), Leinster House (1745), Powerscourt Townhouse (1774),
· Custom House (koniec XVIII w.),
· Neoklasyczna prokatedra Saint Mary (1815-1825),
· cmentarz hugenotów (1693),
· muzea Pisarzy Dublińskich (Dublin Writers’ Museum), browaru Guinnessa.
O’Connell Street jest najbardziej reprezentacyjną z ulic. W centralnym jej punkcie, na początku 2003 r. został ustawiony monument Spire of Dublin (Dublińska iglica), przez Polonię nazywany „Szpilą”.