Wielka Brytania – opis atrakcji

Menai Strait – wąska cieśnina długości ok. 25 km, oddzielająca wyspę Anglesey od głównego lądu Walii. Brzegi łączą dwa mosty: droga A5 biegnie po żelaznym wiszącym moście, pierwszym tego rodzaju, otwartym w 1826, oraz sąsiadujący z nim most tubowy z 1850. Pierwotnie jeździły nim pociągi w dwie strony wewnątrz prostokątnych korytarzy, jednak po pożarze w 1970, kiedy pozostały tylko wapienne filary, odbudowano go jako stalowy most na dźwigarach. Pomiędzy mostami znajduje się wysepka z małym domkiem i zabudowaniami gospodarskimi oraz średniowiecznymi pułapkami na ryby, obecnie nie używanymi.

Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch – miejscowość w północno-wschodniej Walii, na wyspie Anglesey. Nazwa miejscowości (58 liter) jest najdłuższą zarejestrowaną nazwą administracyjną w Wielkiej Brytanii, najdłuższą istniejącą nazwą miejscowości i trzecią najdłuższą nazwą geograficzną na świecie. W tłumaczeniu z walijskiego oznacza: Kościół Świętej Marii w dziupli białej leszczyny przy wartkim wirze wodnym oraz Kościół Świętego Tysilio przy czerwonej jaskini. Dla ułatwienia nazwa często skracana jest do Llanfairpwll lub Llanfair P. G., co jednak wystarczy, by jednoznacznie odróżnić ją od wielu walijskich miejscowości nazwanych Llanfair. Nazwa powstała w XIX w. i z założenia miała być atrakcją turystyczną na popularnej linii kolejowej London Euston – Holyhead.

Miejscowość, ze względu na swoją nazwę, jest częstym celem wycieczek. Zwiedzający zatrzymują się na stacji kolejowej, by zrobić zdjęcie na tle tabliczki z nazwą, oraz odwiedzają centrum handlowe, gdzie można „podstemplować” paszport bądź pocztówkę pamiątkową pieczątką z pełną nazwą miejscowości.

Pracownicy kolei na wyspie Anglesey często proszą o prawidłową wymowę nazwy miejscowości, co jest warunkiem zakupu biletu na pociąg. Prawidłowa wymowa (transkrypcja na polski) jest mniej więcej następująca: Chlanwair puchlgłyn gochl gogerych łyrn drobuchl chlanty siljo go go goch.

Strona internetowa wioski plasuje się na szczycie rankingu najdłuższych adresów stron internetowych w Europie.

Caernarfon – port nad wąską cieśniną Menai; nazwa pochodzi od walijskiego Caer yn Arfon („zamek w Arfon”), „zamek” odnosi się do rzymskiej twierdzy Segontium, Arfon zaś znaczy „region naprzeciw Anglesey”. Zamek został zbudowany przez króla Anglii Edwarda I. Dla Walijczyków stanowi on symbol angielskiej dominacji (miasto jest zapleczem walijskich nacjonalistów). W 1986 r. wraz z zamkami w Beaumaris, Conwy i Harlech został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Harlech – najbardziej znanym obiektem w mieście jest średniowieczny zamek z XIII wieku, który w 1986 roku wraz z innymi zamkami wzniesionymi za panowania Edwarda I został wpisany na listę UNESCO.

Centre for Alternative Technology (CAT, Centrum Alternatywnych Technoilogii) – zostało założone w 1973 roku na terenie opuszczonej kopalni łupków w Llwyngwern koło Machynlleth, w Środkowej Walii. Przez dwa lata wolontariusze stowarzyszenia budowali trwałą wystawę – park tematyczny tzw. Visitor Centre. Obiekt funkcjonuje do dziś i stanowi infrastrukturalne zaplecze CAT. Instytucja ta jest jednym z wiodących eko-centrów w Europie. Zatrudnia na stałe 90 osób oraz dodatkowe 60 w sezonie letnim. Rocznie park odwiedza 65 000 osób. Jest otwarty 7 dni w tygodniu, przez cały rok. Wejście jest odpłatne. Na obszarze około 7 akrów zgromadzono wiele atrakcji technologicznych, wystaw stałych i okresowych. Celem CAT jest promocja nowoczesnych, zrównoważonych i ekologicznych technologii służących poprawie jakości życia. Centrum prezentuje podejście holistyczne w swojej pracy. Integruje teorię z praktyką w relacji do zróżnicowanego użytkowania terenu, zużycia energii, zdrowia, gospodarki odpadami etc. Głównymi formami aktywności CAT są prowadzenie parku tematycznego, sprzedaż technologii ekologicznej, działalność wydawnicza i konsultingowa.

Llandrindod Wells – miasto uzdrowiskowe, ok. 5000 mieszkańców.

Hay-on-Wye – miasteczko przy granicy angielsko-walijskiej, znane z licznych antykwariatów i księgarń oraz odbywającego się w nim co roku festiwalu literackiego, dzięki czemu zyskało miano „miasta książek”.

Brecon – urodził się tu Roger Glover, kompozytor i basista Deep Purple.

Merthyr Tydfil – miejscowość i zarazem hrabstwo miejskie w południowej Walii. Pierwsze ślady osadnictwa w tym rejonie pochodzą z epoki brązu. W latach 47-53 tereny Walii zostały podbite przez Rzymian, którzy w roku 74 wybudowali w pobliżu twierdzę. Ruiny nie są już widoczne (na ich miejscu jest obecnie stadion klubu piłkarskiego Merthyr Tydfil F.C.), ale w okolicy zachowały się fragmenty drogi rzymskiej prowadzącej na wybrzeże południowe.

Od czasu odwołania legionów rzymskich z Anglii i Walii w V w. i walk miejscowej ludności celtyckiej z germańskimi najeźdźcami z kontynentu, w rejonie tym przez następne wieki stosunkowo niewiele się zmieniło (były to głównie rejony pasterskie, bez większych stałych osiedli), aż do nadejścia rewolucji przemysłowej. W 1759 r. założono tu hutę żelaza, potem następne huty, rozwinięto sieć kopalń węgla i rudy żelaza, a Merthyr urosło z 700-osobowej wioski do miasta przemysłowego liczącego ponad 80 tys. mieszkańców. W 1804 r. pierwsza na świecie szynowa lokomotywa parowa, The Iron Horse, przewiozła wielki ładunek po szynach, stosowanych do tego czasu dla transportu konnego: pociągnęła 10 ton żelaza na trasie 9 km. W 1831 r. wybuchły tu zamieszki, 7-10 tys. robotników maszerowało pod czerwoną flagą, która później stała się międzynarodowym symbolem ruchu robotniczego. Zamieszki krwawo stłumiono, w ich rezultacie zawiązały się pierwsze, nielegalne związki zawodowe. Wydarzenia te dały impuls do przeprowadzenia reform parlamentu. Wielu robotników w wyniku zamieszek i następujących po nich prześladowań opuściło Walię i wyemigrowało m.in. do USA – duża część z nich wykorzystała kwalifikacje w hutach Pittsburgha. Przez pewien czas zakłady hutnicze w Merthyr były największymi tego rodzaju zakładami na świecie. Carska Rosja zaopatrywała się tu w szyny żelazne, skonstruowano tu najpotężniejszą na świecie walcarkę, pochodzący stąd inżynier zakupił w Rosji ziemię na rozwinięcie lokalnego przetwórstwa żelaza i w ten sposób dał początek dzisiejszemu Donieckowi. Po I wojnie światowej rola przemysłu górniczego i hutniczego zaczęła się zmniejszać i do lat 30. praktycznie wszystkie huty w Merthyr pozamykano.

Cardiff – stolica (od 1955) i największe miasto Walii. Powstało jako osiedle rzymskie z I-II w., rozbudowane przez Normanów. Pierwotnie małe miasto, którego szybki rozwój, tak samo jak całego regionu, przypada na XIX w., dzięki transportowi węgla kamiennego. Tutejszy port, znany jako Tiger Bay, był przez wiele lat jednym z największych na świecie. Pod koniec XX w. nastąpiło zamknięcie większości kopalń wegla kamiennego, co ograniczyło jego znaczenie. Miasto zaczęło się zmieniać w kierunku turystyki. Wiele przemysłowych dzielnic zaczęto przebudowywać, np. biedna dzielnica Cardiff Docks została zmieniona w Atlantic Warf z luksusowymi apartamentami. W 1999 r. wybudowano nowy stadion, który jest jednym z największych tego typu obiektów w Europie. Obradująca tu w 2007 r. UEFA ogłosiła, że Polska i Ukraina będą organizować mistrzostwa Europy w piłce nożnej w 2012 r.

Newport – ośrodek administracyjny hrabstwa Gwent, port przy ujściu rzeki Usk do kanału Bristolskiego. Około 139,6 tys. mieszkańców. Większość 71.9% ludności jest chrześcijanami, 2.6% to muzułmanie. Znajduje się tu 7 meczetów i 50 kościołów.

Caldoicot – miasto zamieszkuje ok. 11 000 osób. Znajduje się tu średniowieczny zamek Cil-y-Coed. Pochodzenie nazwy jest niejasne. Jedna z wersji utrzymuje, że pochodzi od walijskiego Cil-y-coed oznaczającego otulinę leśną; inne badania wskazują na pochodzenie od staroangielskich słów calde i cot, oznaczających „zimna schronienie”. W historii spotyka się dziesięć sposobów zapisu nazwy miasta. Pierwsze ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z neolitu; teren ten był również aktywny w epoce brązu. Osada jest wzmiankowana w 1086 r. Od czasów średniowiecznych istniał zamek. Do XIX w. Caldicot był wsią, rozwój rozpoczął się w latach 50. XIX w. po wybudowaniu tunelu pod rzeką Severn. Dynamiczny rozwój rozpoczął się w r. 1962 wraz z wybudowaniem odlewni w Llanwern.

Most Severn – most wiszący na rzece Severn łączący hrabstwo Gloucestershire z południową Walią. Przez most przebiega autostrada M48. Na moście pobierane jest myto. Od początku istnienia przez most przejechało ponad 300 mln samochodów. Przed wybudowaniem mostu między oboma brzegami kursował prom Aust Ferry. Koszt mostu wynosił 8 mln funtów. Most został uroczyście otwarty w r. 1966 przez królową Elżbietę II. Od r. 1996 istnieje równoległy most Second Severn Crossing. W r. 1998 obiekt wpisano na listę zabytków I klasy.

Avonmouth – przedmieście Bristolu w jego granicach administracyjnych, położone bezpośrednio u ujścia rzeki Severn i Avon. Liczy 7 300 mieszkańców. Często uważane jest za miasto satelickie Bristolu, a nie jego typowe przedmieście, utożsamiany jest też lub domyślnie łączone z sąsiadującą dzielnicą Shirehampton. Przez przedmieście przebiega autostrada M5, rozgałęziając się na odcinek M48, łączący tę trasę z autostradą M4. Na terenie Avonmouth przyległym do ujścia Severn znajduje się rezerwat przyrody Avon Wildlife, chroniący ptactwo wodne.

Wąwóz Avon – w granicach administracyjnych Bristolu. Długość wąwozu wynosi 2,5 km, ok. 3 km od ujścia rzeki w Avonmouth. Stanowi granicę administracyjną niędzy miastem Bristol a samodzielną jednostką administracyjną North Somerset. Na zachód od wąwozu znajduje się wieś Leigh Woods, na wschodzie park The Downs. Wąwóz przecina most Clifton Suspensiuon. W średniowieczu pełnił dla miasta funkcje obronne.

Bristol – miasto w Anglii położone przy ujściu rzeki Avon do Kanału Bristolskiego, 185 km na zachód od Londynu. Do nadejścia rewolucji przemysłowej, przez trzy stulecia było drugim lub trzecim pod względem wielkości angielskim miastem. Podstawą zamożności mieszkańców był port, obecnie przeniesiony z centrum do ujścia Avonu. Miasto szczyci się ponad setką zabytków należących do klasy I, najstarsze pochodzą ze średniowiecza. Jest prężnym ośrodkiem kulturalnym i naukowym dzięki dwóm uniwersytetom. W mieście znajduje się najstarszy w Anglii nieprzerwanie działający teatr oraz najstarszy niemetropolitalne zoo.

Można tu znaleźć większość stylów, od średniowiecza aż po najnowsze tendencje w architekturze. W XIX w. miasto wykształciło własny styl, tzw. bristolski styl bizantyjski, którego przykłady przetrwały do dziś. Najstarszym zachowanym budynkiem jest St. James Priory, zbudowany w roku 1129. Inne przykłady budownictwa średniowiecznego to kościoły Wszystkich Świętych (All Saints) oraz św. Filipa i Jakuba. Kościół templariuszy znajduje się w ruinie. Katedra w Bristolu została zbudowana w 1140. Przetrwał częściowo kościół St. Mary Redcliffe – najstarsze elementy znajdują się w przebudowanym kościele o tej samej nazwie, zarazem najwyższym budynku w mieście.

Okres architektury w stylu Tudorów przypadł na czas odbudowy miasta po pladze czarnej śmierci i charakteryzował się budową obiektów świeckich, głównie dworków i pałaców, np. Ashton Court, Royal Fort (w posiadaniu uniwersytetu bristolskiego). Budowano je głównie dla kupców, którzy bogacili się na handlu w porcie. Za czasów Stuartów prowadzono ekspansję terytorialną miasta, budowano również dwory takie jak Goldney Hall i Kings Weston. Okres ten przypada na handel niewolnikami, którego port bristolski był ważnym elementem.

Nowy most, powstały w 1732 r. zagwarantowany został ustawą parlamentarną. Doprowadziło to do konieczności przebudowy części centrum; wyburzono trzydzieści domów w okolicy mostu. W1766 r. Teatr Królewski przeniósł się do siedziby Copper’s Hall. Budownictwo świeckie obfitowało w liczne kamienice, takie jak np. Georgian House Hall. Początek XIX w. przypada na okres rozwoju architektury w stylu regencji, charakteryzujący się kolumnami przy wejściu frontowym, trójkątnym zwieńczeniem dachu i lekkością budowy. Z tego okresu pochodzi Victoria Rooms i budynek muzeum miejskiego. Było to jednak tylko wstępem do epatującej bogactwem architektury wiktoriańskiej. Dla Bristolu to okres prosperity i rozwoju terytorialnego, toteż większość budownictwa w tym stylu znajduje się na przedmieściach miasta, głównie w Clifton. Okres ten charakteryzuje się również dużym rozwojem budownictwa dla robotników, głównie na przedmieściach. Z końca XIX w. pochodzi styl w architekturze przemysłowej zwany bristolskim stylem bizantyjskim. Odznaczał się głównie wykorzystaniem polichromicznej cegły i dekoracyjnymi łukami. W stylu tym budowano głownie budynki fabryczne, magazynowe i miejskie. Do dziś zachowały się m.in. Colston Hall i spichlerz.

Minione stulecie to okres dalszego rozwoju miasta i poszerzania granic. Z początku wieku pochodzi Willis Memorial Building, obecnie siedziba uniwersytetu. Budynek w stylu neogotyckim, miał przypominać uniwersytety w Oksfordzie i Cambridge.

Bath – miasto posiada status city, nadany przez królową Elżbietę w 1590 r. Położone w dolinie rzeki Avon, w miejscu, gdzie występowały jedyne naturalne wody geotermalne w Wielkiej Brytanii. Kolonizatorzy rzymscy wybudowali tu łaźnie i świątynię i nazwali to miejsce Aqua Sulis. W 973 r. koronowano tu na króla Anglii Edgara. Za czasów georgiańskich miasto stało się popularnym ośrodkiem wypoczynkowym. Z tego okresu pochodzi wiele budowli w stylu epoki. Znalazło się liście UNESCO w 1987 r. Od 1702 r. działał tam brytyjski arbiter elegancji, który uczynił Bath najmodniejszym miastem w Wielkiej Brytanii. Na początku XIX w. mieszkała tu Jane Austen. Największe atrakcje turystyczne to rzymskie łaźnie, opactwo, most Pulteney oraz Prior Park Landscape Garden. Mieszkańcem Bath jest również Nicolas Cage. Został tu założony w 1981 r. zespół Tears for Fears.

Winsley –wieś 46 km na północny zachód od Salisbury i 151 km na zachód od Londynu. W 2001 miejscowość liczyła 2001 mieszkańców.

Devizes – pierwszy zamek wybudowano w tym miejscu w 1080 r., znany pod nazwą castrum ad divisas bądź castrum divisarum (zamek na granicy) stąd wzięło swą nazwę miasto. Pod koniec XII w. pojawiła się tu rezydencja rycerska typu motte, zbudowana z drewna. W średniowieczu miejscowość handlowa o regionalnym znaczeniu – pierwszy targ miał miejsce w 1228 r. Na zachód od miasta, na kanale Kent – Avon, na odcinku ok. 2 mil, znajduje się zespół 29 śluz, z czego 16 stanowi kaskadę. Różnica poziomów wynosi 72,2 m.

Stonehenge – jedna z najsłynniejszych europejskich budowli megalitycznych, pochodząca z epoki neolitu oraz brązu. Najprawdopodobniej związana była z kultem księżyca i słońca. Księżyc mógł symbolizować tutaj kobietę (biorąc pod uwagę jej comiesięczną menstruację), słońce – mężczyznę. Składa się z wałów ziemnych otaczających duży zespół stojących kamieni. Obiekt od 1986 jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Nazwa pochodzi z języka staroangielskiego, od słów stān – kamień (ang. stone) i hencg – otaczać (ang. hinge) lub hen(c)en (szubienica). Ze słowa henge powstało słowo henges – kręgi – którym teraz są nazywane tego typu obiekty. Miejsce, w którym powstała budowla, zyskało znaczenie kulturowe przed rokiem 2950 p.n.e. Świadczą o tym znajdujące się na zewnątrz megalitu groby oraz usypany z ziemi pierścień datowany również na ten okres.

Sanktuarium powstawało stopniowo, przez ponad tysiąc lat. Aleja wiodąca do Stonehenge ciągnie się na długości około 3 km i jest szeroka na 11 m. Pierwotnie jej krawędzie ograniczał wał ziemny. Podobna konstrukcja okala całe stanowisko. Pierwszym elementem na drodze z alei do wnętrza kręgów jest Heel Stone, ustawiony około 2600 r. p.n.e. Mniej więcej w tym samym czasie, wewnątrz kredowych wałów pojawiają się również 4 Station Stones. Zewnętrznym, pierwszym kamiennym kręgiem, jest pierścień 30 kamieni (zwanych Sarsenami) o średnicy 40 m, datowany na ok. 2450 r. p.n.e. Wewnątrz niego znajduje się pierścień egzotycznie wyglądających, błękitnych kamieni (Bluestones). Do samego wnętrza Stonehenge prowadzi jeszcze monumentalna podkowa złożona z pięciu trylitów (o wysokości około 9 m), oraz mała podkowa złożona z 30 Bluestones. Obydwie podkowy otwarte są w kierunku alei. W samym centrum Stonehenge znajduje się tzw. Altar Stone – dziś przewrócony. Wewnątrz kredowych wałów badania archeologiczne wykazały istnienie tzw. Aubrey Holes, czyli 56 jam o średnicy 2 m i głębokości około metra. Prawdopodobnie są śladem po dodatkowej, drewnianej konstrukcji otaczającej kamienne kręgi. Na obszarze stanowiska – na zewnątrz pierścienia Sarsenów – znaleziono dwa pierścienie mniejszych jam, nazwanych kolejno X i Y, w liczbie 30 i 29. Zwraca uwagę to, że liczba otworów odpowiada średniej ilości dni w miesiącu synodycznym. Oś podkowy wyznacza kierunek, z którego wschodzi słońce w najdłuższym dniu w roku, podczas letniego przesilenia.

Sanktuarium wzniesione jest z granitowych bloków pochodzących z okolic 30 km na północ, błękitne skały pochodzą z kamieniołomu położonego około 250 km od budowli.

Windsor – miasto słynące z zamku, będącego główną siedzibą aktualnie panującej dynastii, która, rezygnując w 1917 r. z oryginalnego, niemieckiego nazwiska, nowe zaczerpnęła od nazwy tej miejscowości.

Londyn – stolica Wielkiej Brytanii i Anglii, trzecie największe miasto Europy (po Moskwie Stambule). Około 20% mieszkańców pochodzi z Azjii, Afryki, Karaibów. Współczesny Londyn jest największym centrum finansowym świata, usytuowana jest tu największa giełda w Europie (trzecia na świecie). Jedno z najbardziej zanieczyszczonych miast UE.

Rdzeniem Londynu jest mała, historyczna dzielnica City of London, zwana też The City lub „milą kwadratową” (ang. Square Mile).

Główne atrakcje turystyczne: