Światowe Dziedzictwo Kulturowego UNESCO

na trasie 5. Wyprawy Olipijskiej BaltiCCycle „Z Rio de Janeiro do Tokio“

Brazylia

Rio de Janeiro: krajobrazy pomiędzy górami a oceanem (S22 56 52, W43 17 29). O wpisie na Listę zdecydowały w tym przypadku nie wartości historycznej zabudowy, lecz walory wyjątkowego krajobrazu miejskiego. Obejmuje on najważniejsze elementy przyrodnicze, które ukształtowały miasto, ale także stały się inspiracją dla jego rozwoju: od najwyższych wzniesień Parku Narodowego Tijuca aż po rozpościerający się na dole ocean. Krajobraz obejmuje także Ogrody Botaniczne założone w 1808 r., górę Corcovado ze słynnym posągiem Chrystusa Odkupiciela oraz wzgórza wokół Zatoki Guanabara wraz z pejzażem miejskim, zaprojektowanym wzdłuż Zatoki Copacabana, który znacząco przyczynił się do rozwoju kultury życia na wolnym powietrzu. Rio de Janeiro słynie również jako miejsce szczególnie inspirujące muzyków, architektów krajobrazu i urbanistów
Sítio Roberto Burle Marx, blisko Rio de Janeiro (S23 01 20.56, W43 32 46.4).
Cais do Valongo, nabrzeże portu w Rio de Janeiro w czasach kolonialnych służące do rozładunku niewolników (-22.896749, -43.187232).
Kościół i klasztor Sao Bento w Rio de Janeiro (-22.897079, -43.177990).
Palais de la Culture, ancien siège du Ministère de l’Education et de la Santé w Rio de Janeiro (-22.908835, -43.173662).
Paraty i Ilha Grande – kultura i bioróżnorodność (S23 1 6.98, W44 41 7.33).
Park Narodowy Serra da Bocaina , São Paolo – Rio de Janeiro (44°24′ – 44°54′, W 22°40′ – 23°20′ S).
Rezerwaty puszczy południowo-wschodniego Atlantyku (S24 10 0.012, W48 0 0). Położone w stanach Parana i So Paulo, obejmują najbardziej charakterystyczne i najbardziej rozległe połacie brazylijskiego lasu atlantyckiego. Dwadzieścia pięć obszarów chronionych tworzących rezerwat rozciąga się na przestrzeni 470 tys. ha i stanowi przykład różnorodności biologicznej i ewolucji ostatnich reliktów lasu atlantyckiego. Począwszy od gór pokrytych gęstymi lasami, do stref wilgotnych i przybrzeżnych wysepek z odosobnionymi górami i wydmami, rezerwat posiada malownicze i urozmaicone środowisko naturalne.
Park Narodowy Iguaçu (S25 40 59.988, W54 25 59.988). Wraz z parkiem o tej samej nazwie w Argentynie, dzielą długi na 2,7 km, jeden z największych i najwspanialszych wodospadów świata. W parku występują liczne, rzadkie i zagrożone gatunki flory i fauny, głównie wydry olbrzymie i mrówkojady. Ogromne ilości wytworzonych przez wodospad kropelek wody sprzyjają rozrastaniu się bujnej roślinności.

Argentyna

Park Narodowy Iguazu (S25 31 5, W54 7). Półkolisty wodospad położony w sercu parku jest jednym z najbardziej widowiskowych na świecie. Wysoki na 80 i długi na 2700 m, znajduje się na bazaltowym progu stanowiącym granicę między Argentyną i Brazylią. Wodospad dzieli się na liczne kaskady wytwarzające ogromne ilości pyłu wodnego. Otacza go wilgotny las podzwrotnikowy, w którym rośnie ponad 2 tys. gatunków roślin naczyniowych i w którym żyją liczne, typowe dla regionu zwierzęta: tapiry, mrówkojady wielkie, małpy wyjce, oceloty, jaguary i kajmany.
Parki Narodowe Ischigualasto-Talampaya (S30 0 0, W68 0 0). Te dwa przylegające do siebie parki zajmują obszar przeszło 275,3 tys. ha jałowego regionu, sąsiadującego na zachodzie z Sierras Pampeanas w środkowej Argentynie. Znajduje się tam najpełniejszy na świecie lądowy zespół skamielin z okresu triasu (245-208 mln lat temu). Sześć formacji geologicznych parku zawiera skamieliny licznych przodków ssaków, dinozaurów i roślin, stanowiących świadectwo ewolucji kręgowców oraz rodzaju środowiska paleontologicznego triasu.
Qhapaq Ñan, sieć dróg w Andach (Argentyna, Boliwia, Chile, Ekwador, Kolumbia, Peru). Rozległa sieć dróg służących komunikacji, wymianie handlowej i celom obronnym liczy ponad 30 tys. km. Drogi budowali Inkowie na przestrzeni kilku stuleci, częściowo opierając się na infrastrukturze preinkaskiej. Ta niezwykła sieć dróg biegnie w jednym z najtrudniej dostępnych regionów świata. Łączy zaśnieżone szczyty Andów (o wysokości ponad 6 tys. m.) z wybrzeżem, przebiega przez wilgotne lasy tropikalne, żyzne doliny i pustynie. System dróg osiągnął największy zasięg w XV w., przecinając Andy wzdłuż i wszerz. Wpis obejmuje 273 pojedyncze miejsca, leżące wzdłuż dróg o łącznej długości ponad 6 tys. km. Wybrano je jako ilustrację dokonań architektonicznych, technologicznych, politycznych i społecznych, a także jako przykłady związanej z systemem dróg infrastruktury służącej wymianie handlowej, zakwaterowaniu, magazynowaniu towarów i kultowi religijnemu.
Dolina Quebrada de Humahuaca (S23 11 59.5, W65 20 55.9). Obszar wpisu biegnie po linii głównego szlaku kulturowego, wzdłuż widowiskowej doliny Rio Grande, od jej źródeł biorących początek wśród jałowych i zimnych płaskowyżów Wysokich Andów, do jej połączenia z Rio Leone, 150 km dalej na południe. Liczne dowody potwierdzają, że od 10 tys. lat przebiegał tamtędy główny szlak handlowy. W dolinie występują również ślady prahistorycznych społeczeństw łowiecko-zbierackich, państwa Inków (XV-XVI w.) oraz walk republikańskich o niepodległość (XIX-XX w.).
Dolina rzeki Calchaquí z wieloma wąwozami (S24°25′-26°17′, W66°36′-65°36′).
Sanmartinian Routes, kręte drogi i przełęcz Uspallata 3400 m (-32.810417, -70.085361).

Paragwaj

Railway Complex and English Village of Sapucai w Paraguari (S25 40 03.92, W56 57 20.02).
Sistema Ferrocarril Pte. Carlos Antonio López, więcej tutaj.

Chile

Zabytkowa dzielnica miasta portowego Valparaiso (-33.040639, -71.628000). Miasto kolonialne, którego naturalne otoczenie przypomina kształtem amfiteatr, stanowi interesujący przykład urbanistycznego i architektonicznego rozwoju miasta w Ameryce Łacińskiej w XIX w. Wyróżnia się tkanką miejską przystosowaną do linii wzgórz, w przeciwieństwie do rysunku geometrycznego zastosowanego na równinie, charakteryzującej się odcinającymi się, różnorodnymi dzwonnicami kościołów. Miasto zachowało ciekawą infrastrukturę początków ery przemysłowej, jak również liczne kolejki linowo-szynowe na zboczu wzgórza.
Palacio de La Moneda (-33.442900, -70.653872). Siedziba prezydenta republiki Chile, a także trzech ministerstw: spraw wewnętrznych, generalnego sekretariatu prezydenta i generalnego sekretariatu rządu. Pałac jest zbudowany w stylu neoklasycyzmu. Zgodnie z założeniami władz kolonialnych budynek miał pełnić rolę mennicy, stąd nazwa La Moneda. Zaprojektowany został przez włoskiego architekta Joaquína Toescę. Budowę rozpoczęto w roku 1784, a ukończono w 1805. Mennica biła pieniądze w latach 1814–1929. W czerwcu 1845 roku, z inicjatywy prezydenta niepodległego już Chile Manuela Bulnesa, budynek stał się siedzibą rządu i prezydenta republiki. Za prezydentury Gabriela Gonzáleza Videli budynek zaczął pełnić rolę oficjalnej rezydencji głowy państwa. W 1930 roku zagospodarowano przestrzeń przed pałacem i stworzono Plac Konstytucji, a od południowej strony dobudowano w latach 2005-2006 kolejne dwa place: Plac Obywatelski i Plac Kultury. W wyniku puczu Augusto Pinocheta pałac, w którym bronił się demokratycznie wybrany prezydent Salvador Allende, został 11 września 1973 zrujnowany na skutek bombardowania z powietrza. Rekonstrukcja trwała do 11 marca 1981 roku. Od czasów prezydenta Ricardo Lagosa budynek jest udostępniony dla zwiedzających.
Kościół i klasztor San Francisco (-33.443455, -70.647616). Przy Alameda, głównej alei w Santiago de Chile, najstarszy zabytek w Chile.

USA (Hawaje)

Wulkaniczny Park Narodowy (19.400833, -155.123611). Nad Pacyfikiem górują dwa spośród najaktywniejszych wulkanów świata, Mauna Loa (4 170 m n.p.m.) oraz Kilauea. Krajobraz, zmieniający się wraz z wybuchami wulkanu i spływem potoków lawy, wyłania zaskakujące formacje geologiczne. Spotyka się tam rzadkie gatunki ptaków i gatunków endemicznych oraz lasy gigantycznych paproci.

Japonia

Shiretoko (N43 56 57.984, E144 57
56.988). Półwysep jest położony w północno-wschodniej części Hokkaido, najdalej na północ wysuniętej wyspy Japonii. Zespół wpisany obejmuje obszar lądowy, rozciągający się od środkowej części półwyspu aż po jego skraj (Przylądek Shiretoko) i przyległy obszar morski. Jest przykładem współistnienia ekosystemów morskich i lądowych, a także nadzwyczajnej produktywności ekosystemów pod znaczącym wpływem tworzących się sezonowo lodów morskich na najniższej szerokości półkuli północnej. Ma szczególne znaczenie dla kilku gatunków morskich i lądowych, wśród nich dla gatunków zagrożonych i endemicznych, takich jak sowa japońska i roślina Viola kitamiana. Zespół ma znaczenie na skalę światową również z uwagi na zagrożone gatunki ptaków
morskich i wędrownych, liczne gatunki salmonidów i ssaków morskich – zwłaszcza lwa morskiego Stellera – i gatunki waleni.
Hiraizumi – świątynie, ogrody i stanowiska archeologiczne związane z buddyzmem Czystej Krainy (N39 0 4, E141 6 28). Kompleks obejmuje pięć miejsc wraz ze świętą górą Kinkeisan. Na obszarze wpisanym znajdują się w nim pozostałości budynków rządowych pochodzących z XI i XII wieku, z czasów, kiedy Hiraizumi było ośrodkiem administracyjnym północnego królestwa Japonii i rywalizowało z Kioto. Królestwo odzwierciedlało kosmologię buddyzmu Czystej Krainy, który upowszechnił się w Japonii w VIII wieku. Tę odmianę buddyzmu cechuje dążenie do odrodzenia się po śmierci w Czystej Krainie, gdzie osiąga się spokój ducha. W połączeniu z miejscowym kultem przyrody i szintoizmem, buddyzm Czystej Krainy przyczynił się do powstania unikalnej japońskiej sztuki projektowania krajobrazu. Także obszar z 2012, (N38 59 37, E141 07 11).
Świątynie i sanktuaria w Nikko (N36 44 51, E139 36 38). Obiekty te, jak też ich naturalne otoczenie od wieków stanowiły święte miejsce, słynące z arcydzieł architektury oraz sztuki zdobniczej. Są one ściśle związane z historią szogunów Tokugawa.
Dzieła architektury Le Corbusiera jako wybitny wkład do modernizmu: Argentyna, Belgia, Francja, Niemcy, Indie, Japonia Szwajcaria (N35 42 55 E139 46 33). Wyodrębnienie z twórczości Le Corbusiera siedemnastu dzieł znajdujących się w siedmiu krajach świata ma zaświadczać o stworzeniu nowego języka architektury, całkowicie zrywającego z przeszłością. Budowle zostały wzniesione na przestrzeni pół wieku, w trakcie, jak to nazwał sam Le Corbusier, „żmudnych badań”. Zespół Kapitolu w Czandigarh (Indie), Muzeum Narodowe Sztuki Zachodniej w Tokio (Japonia), Dom Doktora Curutcheta w La Plata (Argentyna) i Jednostka mieszkaniowa (l’Unité d’habitation) w Marsylii (Francja) ilustrują rozwiązania, jakie modernizm wprowadzał w XX w., stawiając sobie za cel wypracowanie nowych technik architektonicznych, które odpowiadałyby zmieniającym się potrzebom społecznym. Osiągnięcia geniuszu twórczego Le Corbusiera świadczą również o procesie umiędzynarodowienia architektury na całym świecie.